​Çocuklara “Hayır” Demeyi Öğretmek

Çocukların yersiz ve zamansız isteklerini yerine getirmede; bizler nedense anne baba olarak çocuklarımıza "hayır" diyememekteyiz.

Anne baba olarak evin ve kendimizin temel ihtiyaçları dururken, sırf onlar üzülmesin, ağlamasınlar diye onların olmadık isteklerine, "hayır" deme yerine "evet" demekteyiz. Kalpleri kırılmasın, arkadaşlarının yanında mahcup olmasınlar diye zamansız isteklerine "hayır" diyememekteyiz.

Oysa çocuklar, toplumsal kuralları ve kendi sınırlarını; ancak yerinde ve zamanında onlara verilecek bir hayır cevabıyla öğrenebilmektedir.

Anne baba olarak çocuklara verilecek disiplin eğitiminde; yerinde ve zamanında kullanacağımız "hayır"ın çocuğun kişiliğine çok şeyler kazandıracaktır.

İletişimde hayır diyebilmeyi öğrenmiş bir çocuk; okulda kötü arkadaşlarına, arkadaşlarının olumsuz isteklerine,  ders çalışmasını engelleyen davranışlara "hayır" diyebilecektir.

İletişimde haklı olarak "hayır" diyebilmeyi öğrenmiş bir çocuk, büyüdüğü zaman; kendine güvenen,  başkalarının hakkına saygı duyan ve başkalarına hakkını yedirmeyen, haksız isteklere hayır diyebilen, bildiği doğrulardan şaşmayan, doğrularının arkasında olan,  kişileri memnun etmek için kriterlerinden taviz vermeyen bir kişi olacaktır.

"Hayır" demeyi öğrenmek, çocuklukta olduğu gibi yetişkinlikte de neleri isteyip neleri istemeyeceğini, neleri yapıp neleri yapamayacağın bilincine varmasını, insanların da kendinden neleri isteyip neleri isteyemeyeceğini öğrenmesini sağlar.

Olaya bir diğer boyutuyla da baktığınız zaman ömründe hiç "hayır" denilmemiş çocuk, isteklerine hep "evet" denmiş ya da ailenin "hayır"larını ağlayarak "evet"e dönüştürmüş çocuklar büyüdükleri zaman; kural tanımayan, başkalarının hakkına saygı göstermeyen, toplumsal kuralları hiçe sayan, küçük çıkarları için arkadaşını harcayan, kendinden başkasını düşünmeyen bir kişi olur. Bu çocuklar, ilerideki hayatlarında kendilerine "hayır" denildiğinde bunu kendi kişiliğine yönelik bir davranış olarak düşünür ve yıkım yaşar. Bunun sonucunda da kendisiyle barışık olmayan, insanlara güvenmeyen, öz eleştiri yapmaktan çok, sistemi ve insanları eleştiren bir kişiliğe sahip olur.

Yine bu çocuklar okulda kötü arkadaşlara ve arkadaşlarının kötü isteklerine "hayır" diyemeyeceği için kendisiyle de barışık olmayan, kendi kararlarını veremeyen bağımlı bir kişi olur.

Çocuk eğitiminde; çocuklara "hayır" derken kararlı ve tutarlı olmak kadar, annenin hayır dediği şeylere baba, babanın hayır dediği şeylere de anne evet dememelidir. Çünkü çocuk eğitiminde çocuğa model olmak kadar kararlı ve tutarlı davranmak da çok önemlidir.

Çocuklara hayır demek zor geliyor ya da isteklerine hayır deneceği zaman iki taraf için de yıkıcı olacaksa; "Seni seviyorum ama isteğine hayır..." demeniz çocuğun kişiliğine değil de isteğine hayır denmiş olacağı için kendisini olumsuz etkilemeyecektir.

Çocuklara kesinlikle hayır denmesi gereken yerlerde hayır denmelidir. Bunda da kararlı olunmalıdır. Çocuk ağlasa da, bağırıp çağırsa da bundan vazgeçilmemelidir.

Sonuç olarak çocuğa yerinde ve zamanında verilecek bir hayır yanıtı,  ileri yaşlarda hayır denmesi gereken yerlerde hayır demesini öğreteceği gibi başkalarının hayır'larına da saygı duymasını öğretecektir.