164 yıl önce (1857) bugün, Elisha Graves Otis, New York’taki Haughwout & Co. binasına dünyanın ilk asansörünü kurdu. Fiyatı $300 (bugünün $9.000’i) idi ve 12m./dk. sürate sahipti.
Bina o zamanlar Eder V. Haughwout'a ait büyük mağazaya ev sahipliği yapıyor ve varlıklı müşterilere porselen, kristal, gümüş eşya, avizeler gibi lüks ithal mallar satıyordu. Abraham Lincoln’ün eşi oradan alış veriş yapardı ve Beyaz Saray’ın yemek takımlarını oradan sipariş etmişti.
Aslında bu 5 katlı binanın asansöre ihtiyacı yoktu (zaten sonradan çıkarıldı) ama Haughwout varlıklı müşterilerin bu yeni icadı görmek için de mağazasına akın edeceklerini biliyordu. Bina bugün tarihi ve kültürel kent simgesi olarak koruma altında. 1995 yılında renove edildi ve cephesi “Türk açık kahverengine” boyandı.
Elisha Graves Otis’e gelince, halatları koparsa asansör kabinini yerinde kitleyen emniyet mekanizmasını 1852’de geliştirip satışlara başlamıştı ama başta işler pek iyi gitmeyince sirkçi P. T. Barnum’la birlikte New York’ta yapılan dünya fuarının sergi alanı Crystal Palace’da show yaptı. Hayranlıkla izleyen kalabalığa, içinde bulunduğu asansörün halatlarını kestirip düşmediğini gösterdi ve işler açıldı. Buharla çalışan o zamanki asansörlerin içi şatafatla dekore edilir, koltukları olur ve bir kondüktör tarafından yönetilirdi.
Bugün Otis markasıyla üretim yapan Otis Worldwide Corp. dünyanın en büyük asansör üretici ve satıcısı. Yılda $13 milyarciro yapıyor. 1976’da şirketi dev United Technologies satın almıştı ama Nisan 2020’de tekrar bağımsız bir şirket haline geldi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder