onya Büyükşehir, Karatay, Selçuklu ve Meram Belediyelerinin katkılarıyla TYB Konya sosyal medya kanallarından canlı yayınlanan, Türkiye Yazarlar Birliği Konya Şubesi'nin 2021 takvimindeki 16 Ekim programında Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Temizel'in katılımıyla "Doğumunun 880.Yılında Türk Edebiyatı ve Kültürü Açısından Nizâmî-i Gencevî" başlığı altında Nizâmî-i Gencevî ve eserleri hakkında Türk kültür ve edebiyatı çerçevesinde yapılan bilimsel çalışmalarda Nizâmî-i Gencevî'nin evrensel düşüncelerinin yansımalarını bütün bilim ve edebiyat çevrelerine ve konuyla ilgilenenlere duyurmaya yönelik bir söyleşi gerçekleştirildi.
TYB Konya Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi gazeteci yazar Mustafa Güden'in yönetiminde gerçekleştiren programda Prof, Dr. Ali Temizel, Nizâmî-i Gencevî'nin, bir millete veya bir coğrafyaya ait dilin, edebiyatın, kültürün, folklorun ve insanla ilgili yaşanması gereken şeylerin, tarihin derinliklerinden zamanımıza kadar ulaşması ve yeni nesillere yol göstericilik yapması ve örnek olması için o milletin içinden doğmuş, o milletin dertlerine ve coşkularına ortak olmuş efsanevî yazarlar, şairler, devlet adamları, filozoflar, halk kahramanları ve benzeri şahsiyetlerden biri olduğunu söyledi.
1991 YILI GENCEVÎ YILI
TYB Konya Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi gazeteci yazar Mustafa Güden'in yönetiminde gerçekleştiren programda Prof, Dr. Ali Temizel, Nizâmî-i Gencevî'nin, bir millete veya bir coğrafyaya ait dilin, edebiyatın, kültürün, folklorun ve insanla ilgili yaşanması gereken şeylerin, tarihin derinliklerinden zamanımıza kadar ulaşması ve yeni nesillere yol göstericilik yapması ve örnek olması için o milletin içinden doğmuş, o milletin dertlerine ve coşkularına ortak olmuş efsanevî yazarlar, şairler, devlet adamları, filozoflar, halk kahramanları ve benzeri şahsiyetlerden biri olduğunu söyledi.
1991 YILI GENCEVÎ YILI
UNESCO'nun, 1141 tarihini esas kabul ederek şairin doğumunun 850. yılına rastlayan 1991 yılını Nizâmî-i Gencevî yılı ilân ettiğini hatırlatan Temizel; "Gence'de iyi bir eğitim görmüştür. Dil ve edebiyat yanında astronomi, felsefe, coğrafya, tıp ve matematik okumuştur. Musikiye ilgi duymuştur. Farsça ve Arapçadan başka Pehlevîce, Süryânîce, İbrânîce, Ermenice ve Gürcüce gibi dilleri de öğrenmiştir. Nizâmî-i Gencevî, Selçuklular döneminde yetişmiş Türk asıllı Azerbaycanlı en büyük şairlerden biridir. Eserleriyle, şiirleriyle, felsefe ve ahlak anlayışıyla Kafkaslar, Anadolu, İran ve Hint coğrafyasında yüzyıllardır ortak kültür ve medeniyetin temsilcisi olarak evrensel düşüncelerini yansıtmıştır…" dedi.
ÖRNEK BİR EDEBÎ ŞAHSİYET
Nizâmî-i Gencevî'nin dindar bir kişiliğe sahip olduğunu, Bâtınîliğe şiddetle karşı çıktığını, Şiirlerinde Ehl-i sünnet inancını dile getirdiğini, Hz. Peygamber ve dört halife için övgüler yazdığını, bazı kaynaklarda tarikata da intisap ettiğini ve bir kısım şiirlerinde sûfiyâne bir hava görüldüğüne vurgu yapan Temizel, Nizâmî-i Gencevî'nin edebi Şahsiyeti için "Firdevsî'den ve Senâî-yi Gaznevî'den etkilenmiştir. Kendisi de Fars ve Türk edebiyatlarında birçok şaire örnek olmuştur. Bunlar arasında Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Sa'dî-i Şîrâzî, Hâfız-ı Şîrâzî, Fuzûlî, Molla Câmî ve Emîr Hüsrev-i Dihlevî gibi ekol sahibi şairler söylenebilir. Türk ve Fars edebiyatlarında hamse türünün kurucusudur. Hamse türünde dâhi şairi olarak tanınmasında, onun konuları işleme tekniğindeki mahareti, anlatım gücü, yeni mânalar ve mazmunlar bulması, anlatımda estetiğe önem vermesi, güçlü tasvirleri, ruh tahlillerindeki derinlik, hayal gücündeki enginlik, üslûbundaki parlaklık ve kültür zenginliği rol oynamıştır. Mütefekkir biri kişidir. Özellikle dile hakimiyeti, geniş, hassas ve zengin hayal gücü ve sahip olduğu çok geniş bilgi birikimi sayesinde haklı bir şöhret kazanmıştır. Övgü tarzının zirveye çıktığı, destânî hikâyelerin artık rağbet bulmadığı bir dönemde yazdığı mesnevîleri ile dönemin edebiyatına yön vermiş ve bu tür eserlerin yazılmasına öncülük etmiştir…" dedi.
HUKUKÇU, RESSAM, ÖĞRETMEN, TARİHÇİ ve ŞAİR
Temizel, Türkiye ve Batıda yapılan akademik çalışmalarda Nizâmî-i Gencevî'nin evrensel fikirlerinden çıkan sonuçlar için; "Nizamî-i Gencevî iyi bir tarih ve mitoloji bilgisine sahiptir. Adaleti savunan iyi bir hukukçudur. İnsanın ince ve nazik duygularını ortaya koyan iyi bir ressamdır. Halkına adalet ve merhametle davranması konusunda devlet yöneticilerine nasihat ve öğüt verecek derecede akıllı ve cesurdur. İnsanı ve insana ait olan değerleri önemseyen merhamet ve vicdan sahibidir. Eğitimi ve öğretimi, gelişmenin ve hukukun inşasında önemli bir araç olarak gören bir eğitim bilimcidir, bir öğretmendir. Peygamberler hakkında geniş bir bilgiye sahip olan Nizami-yi Gencevi, bir Peygamberler Tarihçisidir. Tabiatın güzelliklerini, insanların mutluluğu için tasvir eden ve çoğu zaman doğadan ilham alan seçkin bir şairdir…" dedi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder